از اوائل صدر اسلام، ايرانيان توجه و علاقه اي به اهل بيت داشته اند، در طول عمر آرزوي اكثر ايشان زيارت قبور ائمه اطهار بوده است ، مراسم سوگواري ايشان در هيچ كشور اسلام به عظمت مجـــالس ايرانيــــان برپـــا نمي گرديد حتي آرزوي ايشان اين بود كه بعد از مرگ جسد ايشان در كنار مرقد ائمه اطهار دفن شود . خواجه نصيرالدين طوسي از اجله علماي شيعه است وصيت ميكند كه جسد مرا در پائين قبر اميرالمؤمنين دفن كنند و روي سنگ قبرم بنويسند : كلبهم باسط دراعيه بالوصيه ( سوره كهف ) بسياري از ايرانيان وصيت داشتند كه آرامگاه حضرات فرزندان حضرت موسي بن جعفر (ع) در شيراز پيدا شد آنها كه وجهي براي حمل جنازه آنها در دسترس نبود اصرار ايشان براين بود كه درجوار حرم اين حضرات دفن شوند ، و بسياري از آنها با ارادتي كه مريدانشان به ايـشان داشتند ، ايـن عمل را بيان ميكردند و مسلم قبور ايشان در اين هزار سال پناهگاه اجسادي بزرگاني است كه بسيار از آن ناشناخته مانده اند . ما در اينجا بذكر چند تن از بزرگاني كه مداركي براي دفن آنها در جوار این قبور داریم می پردازیم.
آيت الله شهيد سيد عبدالحسين دستغيب
ايشان دومين شهيد محراب انقلاب اسلامي است مرقد وي در حرم مطهر سيد ميرمحمد بن موسي بن الكاظم مي باشد كه مورد توجه و زيارتگاه مردم شيراز است . وي ازخاندان اصيل و روحاني هشتصد ساله شيراز مي باشد و با سي واسطه نسبت ايشان به حضرت سجاد (ع) مي رسد.
تحصيلات مقدماتي را نزد اساتيد مشهور آنزمان همچون ملا احمد دارابي و آيت الله ميرزا علي اكبر ارسنجاني بپايان آورد و نزد اساتيد بزرگ نجف اشرف مانند شيخ محمدكاظم شيرازي و ضياء الدين عراقي و سيد ابوالحسن اصفهاني بپايان آورد و به درجه اجتهاد نائل گرديد .
وي مسجد جامع عتيق شيراز را كه خرابه اي بيش نبود مرمت كرد و دراين كار مأمونين را بخدمت و حتي خود در اين خدمات شركت ميكرد تا اين بنا كه سابقه هزارساله دارد دوباره آباد شد و وي تا مرز شهادت دراين مجلس نه تنها نماز جماعت داشت بلكه درتمام شبها به وعظ و اندرز مردم مي پرداخت حتي زمانيكه از ناحيه طاغوت منبر رفتن او ممنوع بود بعد از نماز عشا روي برطرف مامونين مي كرد و مطالبي آموزنده ميفرمود . وي با پيروي انقلاب به امام جمعه شيراز منصوب شد وسپس به نمايندگي مجلس خبرگان ازطرف مردم شيراز منصوب گرديد و در تصويب و تدوين قانون اسلامي جمهوري اسلامي و تصويب اصل ولايت فقيه نقش بسزايي داشت .
آثار حوزوي اين شهيد بزرگوار عبارتند از شرح و حاشيه بركفايه الاصول و مكاسب و وسائل شيخ انصاري و همچنين تقريرات درس مرحوم شيخ محمد كاظم شيرازي نزديك صد كتاب در اصول و اخلاقيات و شرح حال ائمه از ايشان باقي مانده كه اغلب بزبان خارجي نيز ترجمه شده از كتب مشهور ايشان كه چاپ هاي مكرري دارد صلوه الخاشتعين و قلب سليم – تعصب جاودان و استغاده است ؛ در روز جمعه 20آذر ماه 1360 هنگام عزيمت براي اقامه نماز جمعه بهمراه نوه خود شهيد محمد تقي دستغيب و هشت نفر از ياران با وفا بشهادت رسيد .
آيت الله شيخ جواد انصاري همداني از اساتيد عرفاني آن بزرگوار بوده كه ايشان نيز از بهره گيران انوار آيت الله قاضي بودند .
آقاي كريم محمود حقيقي كه از ياران و ارادتمندان آن بزرگوار بود چنين گويد : خرداد سال 42 بود كه آقاي دستغيب سخنراني هاي تند و شديد خود را براي طرفداري از امام خميني شروع كرده بودند و در يك شب دردناك نيروي نظامي به منزل ايشان حمله كرد و شهيد را باخود به تهران بردند . بنده آن شب خواب آرامي نداشتم و وحشتم از اين بود كه ايشان را اعدام كنند در ساعتي كه خواب چشمانم را فرا گرفت در يك رؤيا ديدم پشت در منزل ايشان منبري نهاده وجمعيت زيادي آنها مجتمع بودند و واعظي خوش آواز مشغول خواندن اشعاري بود كه بيش از آن در خاطرم مانده بود . چون وزن آن هم هم وزن اشعار مولوي بود آنرا در ديوان مثنوي يافتنم وقتي آنرا مطالعه كردم . ديدم عنيا همان اشعار آن گوينده است و نسبت به سلامت ايشان اميدوار شدم و ديري نپائيد كه با طلوع خورشيد انقلاب اين وعده عملي گرديد و شهيد دستغيب به آرزوي خود رسيد اين بود آن ابيات
مصطفي را وعده داد الطاف حق گر بميري تو نميرد اين سبق
من كتاب و مفجرت را رافعم بيش و كم كن راز قرآن با نعم
كس شائد فيس و كم كردن دراو توبه از من حافظي ديگر مجو
رونقت را روز روز افزون كنم نام تو بر زر و بر سكه زنم
منبر و محراب سازم بهر تو در محبت قهر من شد قهر تو
من مناره پر كنم آفاق را كور گردان دو چشم عاق را
باري اين شهيد بزرگوار در كمال عزت و رحمت جسد ياره ياره كه همچون جدش را در حرم حضرت سيد مير محمد دفن كردند و امروز زيارتگاه مردم ارادتمند و دلسوز انقلاب است .
حضرت آيت الله نجابت
اين بزرگوار كه از ياران جمعي آيت الله دستغيب بود سرنوشت چنان رقم زد كه خوابگاه ابدي ايشان نيز در كنار هم باشد ، تولد اين بزرگوار در سال 1296 هجري شمسي در خانواده اي كريم الاصل در شهر شيراز بود ، تحصيلات مقدماتي آن بزرگوار در مدرسه خان زير نظر آيت الله العظمي سيد عبدالله شيرازي بود و سپس براي ادامه تحصيلات به نجف اشرف مشرف شدند . بيش از يك دهه در نجف اشرف اقامت داشتند و به درجه اجتهاد نائل گرديدند. ايشان فقيهي صاحب نام هم در حوزه علميه نجف و هم در شيراز مطرح بودند از اساتيد حوزوي ايشان اقاضياء عراقي ، سيد عبدالهادي شيرازي ، سيد ابوالحسن اصفهاني ، سيد ابوالقاسم خوئي و آيت الله بروجردي بودند ، روزيكه جواز اجتهاد بايشان دادند سن آن بزرگوار 28 سال بود . عرفان را در نجف زير نظر حضرت آيت الله قاضي بهره ور گرديند . فرمودند كه روزي از آيت الله قاضي پرسيدم بعد از شما ما دست بدامن چه كسي زنيم . ايشان فرمودند فردي است درهمدان كه وقتي بزيارت نجف آمده بود خواست با من ملاقاتي داشته باشد كسي با او همراه بود كه من ملاقات او را طالب نبودم باو گفتم كه نيايد او فردا به همدان رفت نه من او را ديده ام و نه او مرا . فعلاً هم اوست كه مي تواند دست ترا بگيرد . آيت الله نجابت ميفرمود روز دوم رحلت قاضي من نجف ر ا ترك كردم و بهمدان رفتم و آيت الله شيخ جواد انصاري را پيدا كردم و ايشان تا مدتي اسكاف ميكرد تا عاقبت با اصرار و دست بوسي من مرا بشاگردي پذيرفت ، روز بعد فرمود من چند سال قبل بزيارت نجف آمده بودم خيلي ميل داشتم بخدمت آيت الله قاضي برسم در راه كه ميرفتم صدائي از درون قلبم برخاست كه برگرد چند قدمي برگشتم دوباره عازم راه شدم بازهم صدا را از درون قلبم شنيدم و بازگشتم فردا هم چون عازم سفر بودم ديگر موفق بزيارت آن بزرگوار نشدم . آيت الله نجابت ميفرمود حدود يكماه من در همدان درخدمت اين بزرگوار بودم و بعد از يكماه فرمودند برو به درست ادامه بده .
اين جانب كريم محمود حقيقي : از حضرت آيت الله انصاري پرسيدم از ميان شاگردان جنابعالي كه از همه برتر است ، فرمودند حساب شيح حسنعلي از حساب همه جداست و آقاي آيت الله قاضي بعد از چند ماه كه آقاي نجابت بخدمتشان مشرف شده بودند در مجلس طلاب فرموده بود : شيح حسنعلي اعلي حرم است اين بزرگوار نه تنها يك مجتهد بود بلكه عارفي كه توانست در عمر با بركت خود بسياري را تربيت كند . فقيهي بود كه طلاب زيادي از معارف او بهره بردند ، مبارزه ميداني بود كه بعد از انقلاب همه جا در خدمت فرمايشان امام خميني بود ، طلاب ايشان نوعاً در ايام جنگ در جبهه بودند و اغلب بدرجه رفيع شهادت نائل شدند و من جمله فرزند ارشد ايشان بود ، مدرسه علميه ايشان كه بنام همين شهيد است مركز تدريس اصول فقه و مقدمات و درس خارج و بويژه در ايام محرم مركز عزاداري حضرت ابا عبدالله بوده و هنوز هم داير است همانطوركه يادآور گرديد : آرامگاه ايشان در كنار آرامگاه آيت الله شهيد دستغيب در حرم مطهر حضرت سيد ميرمحمد (ع) قراردارد و زيارتگاه خاص و عام است .
بسمل شيرازي
يكي از دانشمندان بزرگ شيراز بود . به نقل از تذكره دلگشا وي پس از فراگرفتن مقدمات در مدرسه حكيم شيراز به علوم معاني و بيان و فلسفه و ادبيات دست يافت و مدتها به فراگيري اشارات بوعلي سينا و اشعار ملاصدرا پرداخت ، هدايت در كتاب رياض العارفين درباره او چنين مينگارد : همانا سالهاست كه فاضلي باين جامعيت ظهور نكرده و گردون چنين نفس شريفي را پيدا نياورده است.
بسمل در سال 1236 هجري در شيراز وفات كرد و او را در حرم سيد ميرمحمد بن موسي الكاظم دفن كردند .
داوري شيرازي
نامش ميرزا محمد و پسر سوم ميرزا شفيع وصال است . داوري در سال 1238 قمري در شيراز بدنيا آمد ولي در علوم ادبي و رياضي و حكمت الهي و آداب سخنوري و خط و نقاشي سرآمد اقران بود . دكترحميدي شيرازي در بحث ادبيات دوره قاجار مي نگارد ، داوري گل سرسبد خاندان وصال است . با آنكه زود از دنيا رفت يك دنيا ذوق از خود بيادگار گذاشته ، سبك شعر او سبك منوچهری است.آثار:«ديوان» اشعار وي را در حدود پانزده هزار بيت دانسته‌اند. در بعضي منابع «رساله‌اي در عروض» و كتابي در «معاني و بديع» و «فرهنگ» بزرگي به زبان تركي به وي نسبت داده‌اند. از آثار چهره پردازي وي: چهار قطعه تصاوير آبرنگي از قيافه رجال برجسته دوره ناصري كه در مرقعي با خطوط متنوع ترتيب يافته است؛ تصوير محمد شفيع وصال كه بر روي تشكي نشسته است. از خطوط او: يك نسخه شش دفتر «مثنوي» مولانا، به قلم كتابت خفي عالي، با رقم «…..واناالعبد……محمد المتخلص بداوري ابن‌المرحوم وصال……..سنه 1267»؛ يك نسخه «لوايح» جامي، به قلم كتابت خفي خوش با رقم «….في سنه 1276…… و اناالعبد داوري بن وصال»؛ يك نسخه «چهار مقاله» نظامي عروض، به قلم كتابت خوش، با رقم «….حرره داوري بن وصال غفرله، سنه 1279»؛ يك نسخه «سحر حلال»؛ به قلم كتابت خوش با رقم: «….داوري بن وصال 1282»؛ چهار اثر ديگر وي در «احوال و آثار خوشنويسان» ذكر شده است.
وي در سال 1283 دار فاني را بدرود گفت و در حرم حضرت شاه چراغ (عليه السلام) مدفون گرديد .
ميرزا ابوالقاسم سكوت
وي عارف مشهور قرن سيزدهم هجري است وي از مشايخ سلوكي شيراز بود . وي پس از كسب علوم اوليه به قصد يافتن مرد كاملي به اصفهان رفت و در نائين بخدمت حاج عبدالوهاب نائيني رسيد و به اشاره وي به رياضات شديد و مسافرتهاي مختلف پرداخت . دو سفر به مكه و مدينه مشرف شد . پس از وفات استادش مدت چهار سال ديوانه وار در كاشان و اصفهان بسر آورد و سپس به شيراز مراجعت نمود وي در سال 1339 هجري در شيراز بدرود حيات گفت و بنا به وصيت او وي را در پائين قبر حضرت احمد بن موسي دفن كردند.
فرهنگ شيرازي
وي از شعرا و خوش نويسان شيراز بود . مرحوم روحاني وصال برادر زاده وي در شرح حال او مي نويسد فرهنگ چهارمين فرزند ميرزا شفيع وصال است نامش ابوالقاسم و مختلص به فرهنگ است در سال 1242 در شيراز بدنيا آمد و در آغاز جواني علوم ادبي و فنون رياضي را فرا گرفت و حتي علوم جفر و رمل را دست يافت وي زبان فرانسوي را به تشويق حكيم قاآني تحصيل نمود و شاعري توانا بود.
ازجمله تاليفات او ترجمه كتاب بارع در علم نجوم بالغ بر ده هزار بيت مي باشد .كتاب لغتي بنام : فرهنگ فرهنگ نيز تاليف كرد.
رساله طب اليله و ديوان شعر از او باقي مانده است . وي در سال 1309 قمري بدرود حيات گفت و درحرم مطهر سيد مير محمد (ع) دفن گرديد .
وصال شيرازي
نام وي شفيع و مشهور به ميرزا كوچك خان بود ، خطي بسيار نيكو داشت . مريد سرسخت ميرزا ابوالقاسم شيرازي ملقب به سكوت بود و در شعر و شاعري تسلط كامل داشت سبك او سبك منوچهري است قاآني در حق او ميگويد .
بعد از وصال نيابي چون من صدبار اگر بكاوي ايران را
وي در طول زندگي آثار زيبايي به يادگار گذاشت كه عبارتنداز:- ديوان اشعار مشتمل بر پانزده هزار بيت - مثنوي بزم وصال - تكميل مثنوي ناتمام فرهاد و شيرين وحشي - ترجمه اطواق الذهب زمخشري-صبح وصال از آثار جالب او فرهاد و شيرين است و آنرا بزم وصال نام نهاده است و مراثي سالار شهيدان فراواني دارد فوت او در سال 1262 بود و در حرم شاه چراغ مدفون گرديد. ديوان او بالغ بر سي هزار بيت مي باشد .
كتابي در حكمت و كلام به نظم آورده كتاب ديگري در شرح گفتار فارابي درعلم موسيقي و شرحي درباره عروض و قوانين رساله اي هم در شرح احاديث قدسيه دارد .
عزيزان بايد بدانند كه در شيراز قبرستان فراوان بوده در كنار هم هر امام زاده گمنامي قبرستان بود كه از همه مهمتر كنار آرامگاه شاه داعي الله بود كه هنوز هم برجاست ، اشخاص سرشناس و عالم و عارف را معمولاً در بقعه شريف شاه چراغ (عليه السلام) دفن ميكردند كه متاسفانه ما از آنها چندان خبري نداريم بنابراين نه تنها اين مكان از نظر امام زاده هاي محترم قداست دارد بلكه اگر گوشه گوشه هاي آن مدفن بزرگاني است كه هريك چراغ تاباني نور افزا براي عصر خود بود .
اي خاك اگر سينه تو بشكافند بس گوهر قيمتي كه درسينه تست
سيد ماجد بحراني
سيد ماجد بحراني :. ايشان درسال 973 ه . ق ديده به جهان گشود. درسال 1007 ه. ق درحالي كه ازسنين خردسالي و پس از طي مراحل نوجواني و جواني با عرفان اسلامي آشنا شد و نيز به بصيرت ديني آراسته گرديد به شيراز مهاجرت نمود .از شاگردان مشهور ايشان كه آوازه اي بس بلند درعلم حديث و فقاهت داشت مولانا ملا محسن فيض كاشاني است كه در زمان خود علامه دهر گرديد . اين دانشمند بنام شيعي سرانجام پس از سالها مجاهدت و تدريس در علوم عقلي و نقلي سرانجام درشب بيست و يكم ماه رمضان سال 1028 ه. ق درسن 55 سالگي در شيراز وفات يافت و درحرم مطهر حضرت شاهچراغ (عليه السلام) مدفون گرديد.
علي بن احمد شيرازي
علي بن احمد شيرازي مشهور به سيد علي خان : زادگاه ايشان درمدينه منوره بود و پس از مهاجرت و سفر هند به شيراز جهت تحصيل علوم ديني و ادبي پا گذاشت و پس از بهره بردن از محضر علماي بنام آن دوران با برجا گذاشتن شرحي ارزشمند از صحيفه سجاديه سرانجام به سال 1120 ه. ق در شيراز رحلت فرمود و در حرم حضرت شاهچراغ(عليه السلام) درجوار آرامگاه ابدي استادش سيد ماجد بحراني مدفون گرديد.
حاج محمد حسين حسيني شيرازي
حاج محمد حسين حسيني شيرازي : ايشان درسال 1175 ه . ق ديده به جهان گشود . وي عارف نامي و از بزرگان علم و ادب و عرفان شيراز ،جنت طراز بود ايشان صاحب كتاب مشهور رياض الشهاده مي باشند و از ديگر آثار مشهور وي شرحي بر ديباچه مثنوي مولوي و كتاب مثنويات خمسه است . اين عالم بزرگوار پس از سالها مجاهدت و سلوك الي الله و درپيش گرفتن طريق معرفت سرانجام به سال 1250 ه. ق درسن 75 سالگي بدرود حيات گفت. و درحرم حضرت شاهچراغ (عليه السلام) درجوار مرقد استادش ابوالقاسم سكوت مدفون گرديد.
صادق خان زند
صادق خان زند: ايشان كه يكي از رجال مهم دوران حكومت زنديه و برادر كريمخان زند مشهور به وكيل الرعايا بود به سال 1142 ه. ق در شيراز ديده به جهان گشود و پس از سالها خدمت به مردم شهر علم و ادب شيراز به عنوان ياري صديق دركمك به برادرش كريمخان زند كه به واقع دوستدار خدمت صادقانه به همنوع خود بود با كارنامه اي درخشان سرانجام درسال 1197 ه. ق درسن 55 سالگي به دستور آقا محمدخان قاجار چشمشان را نابينا كردند و سپس به قتل رساندند و در حجره داخل ايوان آستان مقدس احمدي و محمدي (عليهما السلام) كه دفتر نذورات فعلي مي باشد درديوار شمالي به خاك سپردند و هم اكنون سنگ مقبره آن مرحوم در ورودي موزه آستان مقدس نگهداري مي شود.
جعفر خان زند
جعفر خان زند: اين شخص شريف و بزرگوار سال 1163 ه. ق در شيراز ديده به جهان گشود. وي فرزند صادق خان و پدر لطفعلي خان زند بود كه فرزند ايشان يعني همان لطفعلي خان زند آخرين فرد رشيد ، مبارز و جوانمرد مردمان زنديه بود . جعفر خان زند پس از سالها خدمتگزاري به مردم شريف و نجيب شيراز و با داشتن همتي بلند در افزودن افتخارات اين سرزمين ادب پرور سرانجام درسال 1203 ه. ق درسن 40 سالگي به دستور آقا محمدخان قاجار ابتدا مسموم و سپس به قتل رساندند ، درحجره داخل ايوان آستان مقدس احمدي و محمدي (عليهما السلام) در محل فعلي دفتر نذورات در ديوار جنوبي به خاك سپردند و هم اكنون سنگ مقبره ايشان در ورودي موزه آستان مقدس نگهداري مي شود.
وقار شيرازي
وقار شيرازي : نام اصلي ايشان احمد و پسر ارشد وصال شيرازي بود. وي درسال 1232 ه. ق در شيراز ديده به جهان گشود و درسنين جواني به تحصيل علوم صرف و نحو ، فقه و اصول ، ادبيات و حكمت الهي پرداخت و درتمام اين دانشها سرآمد عصر خود بود .وي همانند پدرش درتمامي هفت خط خوشنويسي استاد بود به ويژه درخط نسخ و ثلث و رقاع و شكسته را درنهايت مهارت مي نوشت . سرانجام آن عالم فرزانه پس از سپري نمودن عمري پرخير وبركت درماه شوال سال 1298 ه. ق درسن 66 سالگي وفات نمود و درحرم حضرت شاهچراغ (عليه السلام) در جوار پدر بزرگوارش به خاك سپرده شد.
حكيم شيرازي
حكيم شيرازي : نام اصلي ايشان محمود و دومين فرزند وصال بود. وي درسال 1234 ه. ق در شيرازديده به جهان گشود در ابتدا تخلص شعري خود را طوبي قرارداد .درسنين جواني به تحصيل علوم ، ادبيات و حكمت الهي پرداخت ولي بعداً تخلص خود را به علت اشتياق فراوان به علم حكمت به حكيم تغيير داد . اين دانشمند عاليقدر سرانجام به سال 1274 ه. ق در سن 40 سالگي ديده از جهان فرو بست و درپايين ضريح مطهر حضرت شاهچراغ (عليه السلام) مدفون گرديد.
ابوالقاسم شيرازي
ابوالقاسم شيرازي : ايشان چهارمين فرزند وصال متخلص به فرهنگ بود . وي درسال 1242 ه. ق در شيراز ديده به جهان گشود و چون مرحوم پدرش درنوشتن هفت خط استاد گرديد علاوه بر ديوان اشعار تاليفات و تصنيفات ديگري از وي به يادگار مانده است شرح احوال و آثارش دركتب تذكره و در گلشن وصال نوشته آمده است . سرانجام وي به سال 1309 ه. ق در سن 67 سالگي وفات نمود و درجوار تربت مقدس حضرت سيد ميرمحمد (عليه السلام) مدفون گرديد.
توحيد شيرازي
توحيد شيرازي : نام اصلي ايشان اسماعيل پنجمين فرزند وصال شيرازي بود. وي درسال 1245 ه. ق در شيراز ديده به جهان گشود و مانند پدر و برادرانش درگفتن انواع شعر تبحر بسزايي داشت ايشان هفت خط خوشنويسي به ويژه نسخ را بسيار خوب و نيكو مي نوشت سرانجام آن شاعر تواناي سرزمين كهن فارس به سال 1286 ه. ق درسن 41 سالگي چشم از جهان فروبست و درحرم حضرت شاهچراغ (عليه السلام) مدفون گرديد.
عبدالوهاب يزداني
عبدالوهاب يزداني : ششمين فرزند وصال شيرازي درسال 1252 ه. ق درشيراز ديده به جهان گشود وي همانند پدر و برادرانش خطوط مختلف را استادانه مي نگاشت ايشان داراي ديوان اشعار و تصانيف فراواني بود شرح احوال و آثارش دركتب تذكره ثبت است . سرانجام اين شاعر شهرعلم و ادب و استاد فرهيخته به سال 1328 ه. ق در سن 76 سالگي بدرود حيات گفت و در حرم حضرت سيد ميرمحمد (عليه السلام) درجوار آرامگاه برادرش فرهنگ به خاك سپرده شد.
ميرزا حبيب الله شريفي
ميرزا حبيب الله شريفي : ايشان درسال 825 ه. ق ديده به چهان گشود. وي از واقفين مشهور آستان مقدس احمدي و محمدي (عليهما السلام ) بودند و با همت بلندي كه داشتند بسياري از رقبات شهرستان ميمندرا كه توسط بانو تاشي خاتون مادر شاه ابو اسحاق اينجو وقف بر آستان مبارك حضرت شاهچراغ (عليه السلام ) گرديده بود را پيگيري نموده و به نام آستان مقدس به ثبت رساندند. وي به سال 920 ه. ق درسن 95 سالگي وفات يافت. ايشان دربخش كفش كن آستان مقدس احمدي و محمدي (عليهما السلام) پايين ضريح حرم مطهر رو به ضلع شرقي مدفون هستند.
عسكرخان
عسكرخان : ايشان كه به سال 1255 ه . ق درشهرستان فيروز آباد ديده به جهان گشود ،يكي از مشهورترين مدفونين درحرم مطهرحضرت شاهچراغ (عليه السلام) از كلانتران بسيار معروف و درعين حال شجاع و ديندار ايل عرب باصري بوده و درب مشهور به عسكر خاني را كه ازجنس نقره مي باشد و درب جنوبي حرم مطهر كه از آن سمت به رواق جنوبي پايين پا وارد مي شوند كه محل دفن عسكر خان نيز دراين قسمت قراردارد را در برابرمال الاجاره موقوفه ميج كه از رقبات وقف شده برآستان مقدس احمدي و محمدي (عليهما السلام) است و در اجاره همين فرد بوده است ساخته و تقديم آستان مقدس حضرت شاهچراغ (عليه السلام) نموده است .وي به سال 1330 ه. ق درسن 75 سالگي بدرود حيات گفت.
حضرت آيت ا… سيد محمد طاهري
حضرت آيت ا… سيد محمد طاهري : آن عالم فرزانه و مجاهد رباني به سال 1298 ه. ش در شيراز در خانداني روحاني و متخلق به اخلاق اسلامي و اوصاف حميده ديده به جهان گشودند. پدر بزرگوارشان حضرت آيت اله العظمي سيد عبدالله شيرازي از عارفان نامي و روحانيون برجسته شيراز جنت طراز و علم پرور بود. آن عالم بزرگوار و عارف به حق پيوسته پس از تحصيل علوم حوزوي و تربيت نمودن شاگردان با كفايت و مستعد درحوزه علوم مختلف ديني درخشان ترين سالهاي عمر شريف و حيات پر بركت خويش را كه قريب به 55 سال بود در سمت امام جماعت حرم مطهرحضرت احمد بن موسي شاهچراغ (عليه السلام) سپري نمود كه خود درخور ستايش و قدر نهادن بسيار است و درطول مدت اين خدمت صادقانه و ارزشمند زائرين و مجاورين حرمين شريفين از بركات وجود پر بركت آن عزيز سفر كرده به ديار باقي بهره هاي فراوان بردند تا آنكه سرانجام روح پرفتوح آن انسان والا مقام به سوي ملكوت اعلا پر كشيد و به سال 1388 ه. ش درسن 90 سالگي جان به جان آفرين تسليم كردند. آن جنت مكان خلد آشيان در رواق ضلع جنوب شرقي صحن آستان مقدس ، ورودي مسجد جامع عتيق مدفون هستند.
حضرت آیت ا… شیخ عبدالحسین حائری شیرازی
حضرت آيت ا… شيخ عبدالحسين حائري شيرازي : آن عالم مجاهد به سال 1250 ه. ش در خانواده اي با اصالت و سرشار ازمعنويت و عشق وعلاقه فراوان به خاندان عصمت و طهارت (علیهم السلام) در شهركربلاي معلي ديده به جهان گشود .پدر بزرگوار ايشان شيخ محمد طاهر حائري شيرازي و مادر گراميشان بانويي مسلمان ، پارسا و دين باور بود كه دردوران منع حجاب رضا خاني نزديك به 25 سال به نشانه اعتراض درخانه نشست . مرحوم آيت ا… شيخ عبدالحسين حائري در دوران عمر شريف خويش همواره در فكر تذهيب نفس بود . آن مرحوم بسيار خوش خلق ، متين و متوازن بود و همواره حرمت قرآن را مراعات ميكرد و اشتياق فراواني به فرا گيري علوم فقهي و عرفان داشت . مرشد ايشان در تذهيب و عرفان شيخ محمد بهاري همداني بود كه در كربلا زماني كه ايشان نوجواني 14 ساله بود تعليمات ارزنده خويش را به وي ارزاني داشت . ايشان همواره به فكر رفع اختلاف و مصلحت انديشي در امور مردم خطه فارس بودند. آن مرحوم كار بسيار ارزنده اي را در احياء مكان هاي مذهبي شهر علم و ادب شيراز انجام داد. با اين توضيح كه مسجد امام خميني نزديك ميدان شهداي فعلي را كه همان مسجد سپهسالار سابق است مرمت و تجديد بنا نمود.سرانجام آن عارف رباني و مجاهد نستوه پس از سالها زهد و عبادت و ترويج معارف واحكام شريعت اسلام ناب محمدي (ص) با برجاي گذاشتن سنتهاي حسنه واقدامات ارزنده قابل ستايش به سال 1329 ه. ش دعوت حق را لبيك گفت وجان به جان آفرين تسليم نمود. ودر صحن بارگاه ملكوتي ملك پاسبان حرمين شريفين احمدي و محمدي (علیهما السلام) مشرف به ايوان آستان مقدس احمدي (علیه السلام) درضلع شمال غربي مدفون گرديد.
منبع:سایت فرهنگی شاهچراغ(علیه السلام)
آخرین نظرات