خانواده به عنوان اصلی‌ترین هسته جامعه که کمال یا انحراف فرد و جامعه به آن بستگی دارد، در اسلام و آموزه‌های اهل بیت(ع) جایگاهی خاص دارد از این رو، در سیره کلامی و عملی آنها در این باره رمزگشایی‌های فراوان و اثرگذاری دیده می‌شود؛گفت‌وگو با حجت الاسلام والمسلمین عبدالکریم پاک نیا، استاد حوزه، محقق سیره معصومین(ع) و مؤلف کتابهایی مانند «حقوق متقابل والدین و فرزندان»، «ویژگی‌های امام رضا(ع)» درباره نقش و کارکرد خانواده در سیره رضوی .
امام رضا(ع) برای گرم کردن کانون خانواده و عمق و گستردگی هر چه بیشتر روابط درون خانواده چه توصیه و راهکاری ارایه کرده‌اند؟
- در حدیثی از امام رضا(ع) داریم که اعضای خانواده نسبت به یکدیگر نعمت محسوب می‌شوند و می‌فرمایند: نعمتهای الهی که در اختیارتان است را گرامی بدارید، چرا از آنها گریزان می‌شوید، اگر از این نعمتها کناره بگیرید، شاید در اختیارتان نباشد.
این یعنی اعضای خانواده موهبت و نعمتی الهی هستند که باید شکرگزار بود.
ایشان برای ایجاد انس و الفت میان اعضای خانواده راهکارهای گوناگونی توصیه می‌کنند، برای مثال رسیدگی به وضع مالی خانواده را از نشانه‌های سعادت انسان معرفی می‌کنند و می‌فرمایند: «شایسته است هر مردی از لحاظ مخارج زندگی سختگیری نکند.»
این یعنی سختگیری مرد بر زن از نظر مخارج، موجب دلشکستگی زن می‌شود، پس باید به معیشت زن از طریق کسب روزی حلال توجه شود تا فاصله‌های خانوادگی کاهش یابد. ایشان همچنین فرموده‌اند: «حقیقت ایمان بنده کامل نمی‌گردد تا اینکه انسان سه خصلت را داشته باشد، یکی بصیرت در دین، اعتدال و میانه روی در امور زندگی و خانواده، بردباری در سختی‌ها و مصایب.»
افزون بر این، حضرت ثامن الحجج(ع) بر عفو و گذشت و بردباری به عنوان عواملی که می‌تواند پایه‌های زندگی را مستحکم کند، تأکید دارند.
تربیت فرزندان صالح و سالم که بتوانند به جامعه خدمت کنند از بزرگترین موفقیت‌های خانواده است، در این باره در سیره کلامی و رفتاری حضرت رضا(ع) نسبت به فرزندان چه مصادیق راهگشا و کاربردی وجود دارد؟
- در مورد تربیت فرزند صالح، امام رضا(ع) بر انتخاب همسر صالح تأکید دارند تا برای فرزندان پدر و مادر شایسته انتخاب شود که امین باشند، لیاقت پدری و مادری را داشته باشند، بدخُلق نباشند و آداب ازدواج را رعایت کنند که در کتاب فقه الرضا(ع) ایشان به این مسأله تصریح دارند.
افزون بر این، ایشان برای مراقبتهای ایام بارداری همچون استفاده از غذاهای سالم و مقوی و خوردن کُندر نیز توصیه‌هایی دارند و تاکید می‌کنند پس از ولادت نوزاد، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگویید و درباره نامگذاری فرموده‌اند: «خانه‌ای که در آن نام محمد باشد، روز و شبشان را با خیر و نیکی به پایان می‌رسانند».
اگر آنچه را که به عنوان منشور خانواده سالم و موفق در سیره رضوی وجود دارد در زندگی‌های خانوادگی خود پیاده کنیم شاهد چه تحولات شگرفی در عرصه روابط خانوادگی و روابط زوجین و نیز والدین و فرزندان خواهیم بود؟
- ما معتقد هستیم مسایل مرتبط با تربیت فرزند و خانواده با تأسی به سیره رضوی حتما حل می‌شود، زیرا بیشتر مشکلات امروزی زندگی پیامد بی‌اعتمادی و اطمینان و تحقیر یکدیگر است.به عنوان مثال نوع اسم فرزند به او عزت می‌دهد یا اگر در لحن و شیوه صدا کردن همسران توجه داشته باشیم، ارتباطات همسران را تصحیح می‌کند و استحکام می‌بخشد.
اگر موضوع ابراز محبت رعایت شود، بسیاری از طلاقهای رایج رخ نمی‌دهد، یا اینکه امام رضا(ع) توصیه دارند جمعه به خانواده بیشتر برسید برای آن است که اعضای خانواده درک کنند جمعه عید است و به یکدیگر نیکی کنند؛ اگر اینها پیاده شود خانواده‌های ما فضای اسلامی به خود می‌گیرند.
شهادت جانسوز امام مهربانی ها بر تمامی شیعیان جهان تسلیت باد.
منبع:سایت بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا علیه السلام
آخرین نظرات